Presbiteryenlik Hangi Ülkede Ortaya Çıktı ?

Ruzgar

New member
Presbiteryenlik Hangi Ülkede Ortaya Çıktı?

Presbiteryenlik, Hristiyanlığın bir mezhebi olarak, 16. yüzyılda Reform hareketiyle birlikte ortaya çıkmıştır. Bu hareketin temelinde, Katolik Kilisesi’ne karşı bir eleştiri ve protesto yatıyordu. Presbiteryenlik, özellikle İskoçya'da şekillenmiş ve buradaki dini ve kültürel yapıların etkisiyle dünya genelinde yayılarak önemli bir mezhep haline gelmiştir.

Presbiteryenlik Nedir?

Presbiteryenlik, Reformist bir Hristiyan mezhebi olup, adını "presbiter" kelimesinden alır. Presbiter, Yunanca’da "yaşlı" veya "lider" anlamına gelir ve bu mezhepte yönetim, bir grup yaşlıdan oluşan bir konsey tarafından yürütülür. Presbiteryanlar, kilise yönetiminde piskoposlar veya kardinaller gibi tek bir merkezi otoritenin yerine, eşitlikçi ve kolektif bir liderlik anlayışını benimserler.

Bu mezhebin teolojik temelleri, özellikle Calvinizme dayanır. Jean Calvin'in öğretileri, Tanrı'nın mutlak egemenliğini, insanın günahkâr doğasını ve kurtuluşun yalnızca Tanrı'nın lütfu ile mümkün olduğunu vurgular. Presbiteryenlikte, kutsal kitap olan İncil'e sıkı bir bağlılık ve dini öğretilerin yazılı metinler üzerinden yapılması ön plandadır.

Presbiteryenlik Nerede Ortaya Çıktı?

Presbiteryenliğin doğduğu yer, İskoçya’dır. 16. yüzyılda, İskoçya'da Katolik Kilisesi’ne karşı büyük bir tepki vardı. Bu dönemde, Protestanlık hareketi hız kazanmış ve bu hareketin etkisiyle İskoçya'da dini reformlar başlatılmıştır. Jean Calvin’in öğretilerinin etkisiyle, özellikle İskoçya'da Presbiteryenlik güçlü bir biçimde şekillenmiştir.

İskoçya'da, Reform hareketini en çok destekleyen isimlerden biri olan John Knox, Presbiteryen kilisesinin temellerini atmıştır. 1560 yılında İskoçya’da gerçekleştirilen Reform hareketiyle birlikte, Katolik Kilisesi’nin etkisi büyük ölçüde sona ermiş ve yerine Presbiteryen bir dini yapı kurulmuştur. John Knox’un, Calvinist öğretisini temel alarak geliştirdiği yönetim anlayışı, İskoçya'da çok hızlı bir şekilde kabul edilmiştir.

Presbiteryenlik Hangi Ülkelerde Yayılmıştır?

Presbiteryenlik, İskoçya'dan sonra zamanla diğer ülkelere yayılmıştır. Bu mezhep, özellikle İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde büyük bir takipçi kitlesi edinmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde, özellikle 17. yüzyılın başlarında, İngiltere'den gelen dini göçmenler sayesinde Presbiteryenlik önemli bir yer edinmiştir. Özellikle, 1700’lü yıllarda, Amerikan kolonilerinde Presbiteryen cemaatleri kurulmuş ve zamanla büyük bir dini topluluk haline gelmiştir. Bugün Amerika'da, birçok Presbiteryen kilisesi ve dini okul bulunmaktadır.

Presbiteryenlik ve Calvinizm Arasındaki İlişki

Presbiteryenlik ve Calvinizm arasında sıkı bir ilişki vardır. Jean Calvin, Presbiteryenliğin dini öğretilerinin temellerini atan isim olarak kabul edilir. Calvin, 16. yüzyılda İsviçre’nin Cenevre şehrinde önemli dini reformlar yapmış ve bu reformlar Presbiteryenlik için belirleyici olmuştur.

Calvinizm, Tanrı’nın mutlak egemenliğini vurgulayan bir inanç sistemidir. Calvinistler, insanın kendiliğinden günahkâr olduğunu ve kurtuluşun yalnızca Tanrı’nın lütfu ile mümkün olduğunu savunurlar. Presbiteryenlikte, bu öğretinin temel ilkeleri kabul edilmiş ve kilise yönetimi de Calvinist doktrinlere dayandırılmıştır.

Presbiteryenliğin Temel İnançları

Presbiteryenlik, Hristiyanlığın temel inançlarını kabul etmekle birlikte, bazı farklı teolojik doktrinlere sahiptir. Bunlar, genellikle Calvinist öğretileri ve kilise yönetim biçimiyle ilgilidir. İşte presbiteryenliğin temel inançlarından bazıları:

1. Tanrı’nın Mutlak Egemenliği: Presbiteryenler, Tanrı’nın her şeyin yaratıcısı ve egemeni olduğuna inanırlar. Tanrı’nın iradesi her şeyin üzerinde etkilidir.

2. İncil’in Mutlak Otoritesi: Presbiteryenlikte, İncil kutsal kitap olarak kabul edilir ve kilise öğretilerinin kaynağı olarak görülür.

3. Günah ve Kurtuluş: İnsanlar doğuştan günahkâr olarak kabul edilir ve ancak Tanrı’nın lütfu sayesinde kurtuluş mümkündür.

4. Seçilmişlik Doktrini: Calvinist öğretilere dayanarak, Tanrı’nın bazı insanları kurtuluş için seçtiğine inanılır. Bu seçim, kişinin iradesinden bağımsızdır.

Presbiteryenlik ve Diğer Hristiyan Mezhepleri Arasındaki Farklar

Presbiteryenlik, özellikle Katoliklik ve Ortodoksluk gibi diğer Hristiyan mezhepleriyle karşılaştırıldığında birçok farklılık gösterir. En belirgin farklardan biri, kilise yönetimi anlayışıdır. Katolikler ve Ortodokslar, piskoposlar aracılığıyla merkezi bir otoriteye sahiptirler. Presbiteryenlik ise, daha eşitlikçi bir yönetim anlayışına dayanır ve bu yöneticiler "presbiter" olarak adlandırılır.

Ayrıca, Presbiteryenlikte, İsa'nın doğumu, hayatı, ölümü ve dirilişi hakkında yapılan ayinler oldukça sade ve basittir. Katolikler ise, özellikle Meryem Ana ve azizlerin kutsallığına büyük önem verirler ve bununla birlikte çok daha süslü bir ayin geleneği vardır.

Sonuç

Presbiteryenlik, Hristiyanlığın önemli bir mezhebi olup, kökleri 16. yüzyılda İskoçya’ya dayanmaktadır. Reform hareketinin etkisiyle ortaya çıkan bu mezhep, zamanla diğer ülkelere yayılmış ve dünya çapında önemli bir dini topluluk oluşturmuştur. Presbiteryenliğin temel öğretileri, Calvinizmin etkisiyle şekillenmiş olup, kilise yönetimi ve inanç sisteminde önemli farklılıklar barındırmaktadır.

Presbiteryenlik, hem dini inançları hem de toplumsal yapısı itibariyle, Hristiyanlık tarihinin önemli bir parçasıdır ve bugün hala dünya çapında milyonlarca takipçisi bulunmaktadır.