Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) haziran ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 1,94 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 17,53’e yükseldiğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora göre, enflasyondaki yükseliş besin ve temel mal kümelerinden kaynaklanırken, güç ve hizmet kümelerinde yıllık bazda gerileme kaydedildi. Tüketici enflasyonundaki yükselişe en besbelli katkı besin kümesinden gelirken, fiyat artışları alt kümeler geneline yayıldı, kırmızı et ve et mamüllerindeki artış dikkati çekti. Mayıs ayındaki kapanma daha sonrasındaki denetimli olağanlaşma süreci ile bir arada bu vakitte birtakım dallarda üst taraflı fiyat hareketleri izlendi. Buna ek olarak, döviz kuru gelişmelerinin yansımaları ve emtia fiyatlarındaki birikimli artışlara istinaden temel mal kümesi yıllık enflasyonu yükseldi.
Türk lirası cinsinden petrol fiyatlarındaki gelişmelere rağmen eşel taşınabilir sisteminin sınırlayıcı tesiri sürerken, bu vakitte güç fiyatları yıllık enflasyonu baz tesiriyle geriledi. Hizmet yıllık enflasyonu kademeli olağanlaşma sürecinin başta lokanta ve oteller olmak üzere birtakım alt kalemler üstündeki yukarı istikametli tesirine karşın bir ölçü yavaşladı.
Üretici fiyatlarındaki artış eğilimi güç ve orta malları meblağları öncülüğünde devam etti. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve eğilimleri yükseliş kaydetti.
“Yıllık enflasyon, lokanta-otel, öbür hizmetler ve kirada yükseldi”
Hizmet fiyatları haziran ayında yüzde 1,94 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 0,16 puan azalarak yüzde 13,46 olarak gerçekleşti. Küme enflasyonunun seyrinde gerek bu yıl gerekse geçen yıl gerçekleşen açılma kararlarının tesirleri izlendi.
Yıllık enflasyon, lokanta-otel, öteki hizmetler ve kirada yükselirken, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde geriledi. Lokanta-otel alt kümesinde, fiyatlar aylık bazda yüzde 3,82 yükselirken, kademeli olağanlaşmanın de tesiriyle hem dışarıda yenen yemek birebir vakitte konaklama kümesinde yüksek fiyat artışları görüldü. Başka hizmetler alt kümesi yıllık enflasyonundaki artışta açılmayla bir arada yüksek fiyat artışları sergileyen cümbüş ve kültür hizmetlerinin yanı sıra bakım ve tamir hizmetleri öne çıktı.
Paket tıp kalemi ise yüksek aylık fiyat artışı sergilemesine karşın, yıllık enflasyonu düşük düzeylerde kalmaya devam etti. Öte yandan, ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar, kara yolu ile kentler ortası yolcu nakliyeciliği kaynaklı olarak, aylık yüzde 2,46 artarken, yıllık enflasyon 3,44 puan düşüşle yüzde 10,28’e geriledi.
Kapasite kısıtları, kentler ortası otobüs fiyatlarını olumsuz etkilemeye haziran ayında da devam ederken, geçen yılın tıpkı ayında gerçekleşen artışların daha besbelli olması ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonunu düşüren ana öge oldu.
Temel mal yıllık enflasyonu haziran ayında 1,08 puan artarak yüzde 21,92 oldu. bu vakitte yıllık enflasyon, öteki temel mallar kümesinde daha besbelli olmak üzere tüm alt kümelerde artış gösterdi.
Giysi ve ayakkabı kümesinde yıllık enflasyon 1,30 puan artarak 6,86 düzeyine ulaşırken, bu gelişmede mayıs ayındaki kapanma daha sonrası haziran ayındaki olağanlaşma süreci tesirli oldu.
Güçlü mal meblağları bu vakitte alt kümeler geneline yayılan artışlar gösterdi (aylık yüzde 2,98) ve küme yıllık enflasyonu 0,12 puan artarak 30,86 oldu. Başka temel mallar kümesinde son devir kur gelişmelerinin tesirleri izlendi ve alt kalemler genelinde yüksek fiyat artışları görüldü
Özetle, bu vakitte Türk lirasındaki görünüm, emtia fiyatlarındaki birikimli artışlar ve denetimli olağanlaşma ile birlikte temel mal kümesi yıllık enflasyonu yükseliş kaydetti.
Güç meblağları haziran ayında yüzde 2,24 artış sergiledi. Akaryakıt fiyatları haziran ayında yüzde 6,33 yükselerek bu gelişmeyi sürükleyen temel öge oldu. bu vakitte ham petrol fiyatlarındaki yükseliş ve Türk lirasında gerçekleşen bedel kayıplarına rağmen, eşel taşınabilir sistemi değerli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmeye devam etti. Öteki yandan, doğal gaz fiyatları haziran ayında ölçülü bir biçimde yükselirken (yüzde 0,55), katı yakıtlar ve tüp gazda daha bariz fiyat artışları (yüzde 1,19 ve yüzde 1,44) gerçekleşti. Bu gelişmelere karşın, güç kümesi yıllık enflasyonu baz tesiriyle 0,43 puan düşerek yüzde 17,28’e geriledi.
Besin ve alkolsüz içecek meblağları haziran ayında yüzde 0,88 artarken, küme yıllık enflasyonu işlenmemiş besin meblağları öncülüğünde 2,95 puan artarak yüzde 19,99 oldu. bu vakitte yıllık enflasyon işlenmemiş besin kümesinde 4,09 puan artarak yüzde 18,70’e, işlenmiş besin kümesinde ise 1,71 puan artışla yüzde 21,20’ye yükseldi.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgiler taze meyve ve zerzevat meblağlarında ölçülü bir seyre, başka işlenmemiş besin meblağlarında ise artışa işaret etti. bu vakitte, başka işlenmemiş besin kümesinde kırmızı et meblağları yüzde 6,08 artarken, beyaz et fiyatlarındaki yükseliş devam etti. Haziran ayında işlenmiş besin meblağları aylık bazda yüzde 2,02 artarken, ekmek ve tahıllar, katı sıvı yağlar ve kırmızı et fiyatlarındaki artışa istinaden işlenmiş et eserleri kalemlerindeki yükselişler öne çıktı.
Memleketler arası ziraî emtia fiyatlarındaki mevcut yüksek düzeyler, birikimli kur tesirleri ve muhakkak eserlerdeki arz görünümü besin enflasyonunu olumsuz etkiledi. Bu doğrultuda taze meyve-sebze dışı besin kümesinde fiyat artışlarının genele yayılmasıyla, yıllık enflasyon yüzde 22,04 düzeyine yükseldi.
Yurt içi üretici meblağları haziran ayında yüzde 4,01 yükselirken, yıllık enflasyon 4,56 puan artarak yüzde 42,89’a ulaştı. Üretici fiyatlarındaki bu yükselişte, döviz kuru gelişmeleri, memleketler arası emtia fiyatlarındaki birikimli artışlar ve süregelen arz kısıtları belirleyici olmaya devam etti. Bu gelişmelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi yüksek düzeyini korudu.
Ana sanayi kümelerine göre incelendiğinde, yıllık enflasyon alt kümeler genelinde bariz artışlar gösterirken bilhassa orta malı kümesindeki artış ön plana çıktı. Haziran ayında orta malları fiyatlarındaki yüzde 4,26’lık artışta demir-çelik ve ferro alaşımlar, tahıl eserleri, ahşap ve mantar eserler, plastik eserler, hayvan yemleri ve kimyasal mamüllerin tesiri hissedildi.
Güç kümesi fiyatlarındaki artışta (yüzde 7,28) rafine edilmiş petrol eserleri, elektrik ve gaz imalatı ile dağıtımı belirleyici oldu. Sermaye malı kümesinde metal yapı eserleri, makineler ve motorlu kara taşıtları ile bunların modül ve aksesuarlarındaki yükselişler dikkati çekti.
Güçlü tüketim malları fiyatlarındaki artışta mobilya, konut aletleri ve mücevherat belirleyici olurken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki yükselişte et eserleri, öteki dokuma eserleri ve katı-sıvı yağlar öne çıktı. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üstündeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etti.
Rapora göre, enflasyondaki yükseliş besin ve temel mal kümelerinden kaynaklanırken, güç ve hizmet kümelerinde yıllık bazda gerileme kaydedildi. Tüketici enflasyonundaki yükselişe en besbelli katkı besin kümesinden gelirken, fiyat artışları alt kümeler geneline yayıldı, kırmızı et ve et mamüllerindeki artış dikkati çekti. Mayıs ayındaki kapanma daha sonrasındaki denetimli olağanlaşma süreci ile bir arada bu vakitte birtakım dallarda üst taraflı fiyat hareketleri izlendi. Buna ek olarak, döviz kuru gelişmelerinin yansımaları ve emtia fiyatlarındaki birikimli artışlara istinaden temel mal kümesi yıllık enflasyonu yükseldi.
Türk lirası cinsinden petrol fiyatlarındaki gelişmelere rağmen eşel taşınabilir sisteminin sınırlayıcı tesiri sürerken, bu vakitte güç fiyatları yıllık enflasyonu baz tesiriyle geriledi. Hizmet yıllık enflasyonu kademeli olağanlaşma sürecinin başta lokanta ve oteller olmak üzere birtakım alt kalemler üstündeki yukarı istikametli tesirine karşın bir ölçü yavaşladı.
Üretici fiyatlarındaki artış eğilimi güç ve orta malları meblağları öncülüğünde devam etti. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve eğilimleri yükseliş kaydetti.
“Yıllık enflasyon, lokanta-otel, öbür hizmetler ve kirada yükseldi”
Hizmet fiyatları haziran ayında yüzde 1,94 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 0,16 puan azalarak yüzde 13,46 olarak gerçekleşti. Küme enflasyonunun seyrinde gerek bu yıl gerekse geçen yıl gerçekleşen açılma kararlarının tesirleri izlendi.
Yıllık enflasyon, lokanta-otel, öteki hizmetler ve kirada yükselirken, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde geriledi. Lokanta-otel alt kümesinde, fiyatlar aylık bazda yüzde 3,82 yükselirken, kademeli olağanlaşmanın de tesiriyle hem dışarıda yenen yemek birebir vakitte konaklama kümesinde yüksek fiyat artışları görüldü. Başka hizmetler alt kümesi yıllık enflasyonundaki artışta açılmayla bir arada yüksek fiyat artışları sergileyen cümbüş ve kültür hizmetlerinin yanı sıra bakım ve tamir hizmetleri öne çıktı.
Paket tıp kalemi ise yüksek aylık fiyat artışı sergilemesine karşın, yıllık enflasyonu düşük düzeylerde kalmaya devam etti. Öte yandan, ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar, kara yolu ile kentler ortası yolcu nakliyeciliği kaynaklı olarak, aylık yüzde 2,46 artarken, yıllık enflasyon 3,44 puan düşüşle yüzde 10,28’e geriledi.
Kapasite kısıtları, kentler ortası otobüs fiyatlarını olumsuz etkilemeye haziran ayında da devam ederken, geçen yılın tıpkı ayında gerçekleşen artışların daha besbelli olması ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonunu düşüren ana öge oldu.
Temel mal yıllık enflasyonu haziran ayında 1,08 puan artarak yüzde 21,92 oldu. bu vakitte yıllık enflasyon, öteki temel mallar kümesinde daha besbelli olmak üzere tüm alt kümelerde artış gösterdi.
Giysi ve ayakkabı kümesinde yıllık enflasyon 1,30 puan artarak 6,86 düzeyine ulaşırken, bu gelişmede mayıs ayındaki kapanma daha sonrası haziran ayındaki olağanlaşma süreci tesirli oldu.
Güçlü mal meblağları bu vakitte alt kümeler geneline yayılan artışlar gösterdi (aylık yüzde 2,98) ve küme yıllık enflasyonu 0,12 puan artarak 30,86 oldu. Başka temel mallar kümesinde son devir kur gelişmelerinin tesirleri izlendi ve alt kalemler genelinde yüksek fiyat artışları görüldü
Özetle, bu vakitte Türk lirasındaki görünüm, emtia fiyatlarındaki birikimli artışlar ve denetimli olağanlaşma ile birlikte temel mal kümesi yıllık enflasyonu yükseliş kaydetti.
Güç meblağları haziran ayında yüzde 2,24 artış sergiledi. Akaryakıt fiyatları haziran ayında yüzde 6,33 yükselerek bu gelişmeyi sürükleyen temel öge oldu. bu vakitte ham petrol fiyatlarındaki yükseliş ve Türk lirasında gerçekleşen bedel kayıplarına rağmen, eşel taşınabilir sistemi değerli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmeye devam etti. Öteki yandan, doğal gaz fiyatları haziran ayında ölçülü bir biçimde yükselirken (yüzde 0,55), katı yakıtlar ve tüp gazda daha bariz fiyat artışları (yüzde 1,19 ve yüzde 1,44) gerçekleşti. Bu gelişmelere karşın, güç kümesi yıllık enflasyonu baz tesiriyle 0,43 puan düşerek yüzde 17,28’e geriledi.
Besin ve alkolsüz içecek meblağları haziran ayında yüzde 0,88 artarken, küme yıllık enflasyonu işlenmemiş besin meblağları öncülüğünde 2,95 puan artarak yüzde 19,99 oldu. bu vakitte yıllık enflasyon işlenmemiş besin kümesinde 4,09 puan artarak yüzde 18,70’e, işlenmiş besin kümesinde ise 1,71 puan artışla yüzde 21,20’ye yükseldi.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgiler taze meyve ve zerzevat meblağlarında ölçülü bir seyre, başka işlenmemiş besin meblağlarında ise artışa işaret etti. bu vakitte, başka işlenmemiş besin kümesinde kırmızı et meblağları yüzde 6,08 artarken, beyaz et fiyatlarındaki yükseliş devam etti. Haziran ayında işlenmiş besin meblağları aylık bazda yüzde 2,02 artarken, ekmek ve tahıllar, katı sıvı yağlar ve kırmızı et fiyatlarındaki artışa istinaden işlenmiş et eserleri kalemlerindeki yükselişler öne çıktı.
Memleketler arası ziraî emtia fiyatlarındaki mevcut yüksek düzeyler, birikimli kur tesirleri ve muhakkak eserlerdeki arz görünümü besin enflasyonunu olumsuz etkiledi. Bu doğrultuda taze meyve-sebze dışı besin kümesinde fiyat artışlarının genele yayılmasıyla, yıllık enflasyon yüzde 22,04 düzeyine yükseldi.
Yurt içi üretici meblağları haziran ayında yüzde 4,01 yükselirken, yıllık enflasyon 4,56 puan artarak yüzde 42,89’a ulaştı. Üretici fiyatlarındaki bu yükselişte, döviz kuru gelişmeleri, memleketler arası emtia fiyatlarındaki birikimli artışlar ve süregelen arz kısıtları belirleyici olmaya devam etti. Bu gelişmelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi yüksek düzeyini korudu.
Ana sanayi kümelerine göre incelendiğinde, yıllık enflasyon alt kümeler genelinde bariz artışlar gösterirken bilhassa orta malı kümesindeki artış ön plana çıktı. Haziran ayında orta malları fiyatlarındaki yüzde 4,26’lık artışta demir-çelik ve ferro alaşımlar, tahıl eserleri, ahşap ve mantar eserler, plastik eserler, hayvan yemleri ve kimyasal mamüllerin tesiri hissedildi.
Güç kümesi fiyatlarındaki artışta (yüzde 7,28) rafine edilmiş petrol eserleri, elektrik ve gaz imalatı ile dağıtımı belirleyici oldu. Sermaye malı kümesinde metal yapı eserleri, makineler ve motorlu kara taşıtları ile bunların modül ve aksesuarlarındaki yükselişler dikkati çekti.
Güçlü tüketim malları fiyatlarındaki artışta mobilya, konut aletleri ve mücevherat belirleyici olurken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki yükselişte et eserleri, öteki dokuma eserleri ve katı-sıvı yağlar öne çıktı. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üstündeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etti.