Dünyamız Avrupa merkezli bir güç kriziyle karşı karşıya. Güç üretiminde kömür kullanmasının azaltılması ve çevreci siyasetlerin tesiriyle, doğal gaza bağımlılığın artması, Kovid-19 pandemisinin etkisinin azalmasıyla yükselen global talebi karşılayacak arz ıstırabının doğmasına sebep oldu. Avrupa’nın doğal gaz stoklarında tarihin en düşük düzeylerinde yakalanması alarm zillerinin çalmasına niye oluyor. Bilhassa yaklaşan kış ayının sert geçmesi durumunda global çapta elektrik kesintileri ve fabrika kapanmalarının yaşanmasından kaygı duyuluyor. Avrupa’da sert geçecek kış aylarının global seviyede doğal gaz meblağlarını rekor düzeylere taşıyacağı da kaydediliyor.
AVRUPA’DA DERİN KAYGI
Doğal gaz konusunda Rusya ve Norveç üzere kaynak ülkelere bağımlı olan Avrupa’da doğal gaz stoklarının yılın bu vaktine göre tarihi düşük düzeylerde olması kış ayları için derin kaygı uyandırıyor. Geçen seneye bakılırsa doğal gaz fiyatlarının spot piyasada yüzde 500 arttığı belirtilirken, mevcut boru çizgilerinden talebi karşılayacak arzın sağlanamayacağı da dillendiriliyor. Rusya üzere kaynak ülkelerin kışın sert geçmesi durumunda iç talebi karşılamaya yönelik atacağı adımların, durumu daha da kötüleştirmesinden tasa duyuluyor. Mümkün bir makus senaryoda, yükselen güç fiyatlarının, besin fiyatlarını direkt etkilemesi ve global enflasyonu yükseltmesine niye olacağı kaydediliyor. Şimdiden İngiltere’de biroldukça tedarikçinin yükselen güç fiyatları niçiniyle faaliyetlerine son vermek zorunda kaldığı biliniyor.
ÇİN MUM IŞIĞINA KALDI
Güç krizi şimdiden dünyanın en büyük iki iktisadından biri olan Çin’i etkilemeye başladı. Dünyanın en büyük doğal gaz ithalatçısı Çin’in kuzey doğu bölgelerinde sonbaharın gelmesi kararı havanın soğuması, kömür kullanmasının kısıtlanması ve Pekin’in emisyon gayeleri ötürüsıyla, biroldukça haneye elektrik verilemezken, kimi dükkanlarda mum ışığı kullanıldığı ve fabrikaların faaliyetlerini durdurduğu açıklandı. Elektrik kesintilerinin artmasının, ülkenin 2021 büyüme oranını etkileyebileceği kaydedildi. Öte yandan faaliyeti duran fabrikalar niçiniyle çeşitli mallarda tedarik düşüncesinin baş göstereceği de kaydedildi.
GÜNEY KORE VE BREZİLYA’DA HAZIRLIK
Yalnızca Avrupa ülkeleri ve Çin’de değil, Latin Amerika’nın en büyük iktisadı Brezilya ve Güney Doğu Asya’nın sanayi merkezi Güney Kore de güç arzındaki düşünceyi derinden hissediyor. Kore elektrik dağıtım şirketi muhtemel talep patlamasını dengelemek için sekiz yıl ortadan daha sonra birinci defa doğal gaz fiyatlarına artırım yapmak zorunda kaldı. Şirket bunu spot piyasada yükselecek fiyatlara karşı bir önlem olarak deklare etti. Brezilya’da da düşük yağış ölçüleri hidroelektrik tesislerini vurunca, doğal gaza olan talep tepe yaptı. Güney yarım kürede kışa denk gelen Temmuz ayında Brezilya’da doğal gaz ithalatında tüm vakit içinderın rekoru kırıldı, faturalar fırladı.
Yükselen güç meblağları geçtiğimiz haftalarda İspanya’da protestolara sebep oldu.
İtalya’da şok artırım
İtalya’da elektrik üretiminde maliyet artışları niçiniyle hane halkının kullandığı elektriğe yüzde 29,8, doğal gaza yüzde 14,4 artırım yapıldı. Artırımlı fiyatlar 1 Ekim’den itibaren geçerli olacak. İtalya güç otoritesinden yapılan açıklamada, hükümetin acil müdahalesinin artırım oranının daha yüksek olmasını önlediği savunuldu.
Petrol 3 yılın tepesinde
Brent petrol, global çapta yaşanan güç krizi ve talebin üretimi geride bırakacağına dair beklentiler kararı 3 yılın akabinde birinci sefer varil başına 80 doların üzerine çıktı. Batı Teksas Petrolü de yükselişle birlikte varil başına 76 dolar düzeyini aştı.
Kremlin: Sevkiyat rekor düzeyde
Global doğal gaz külfetine ait Rusya’dan da açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Avrupa spot doğal gaz piyasasında yaşanan gelişmeleri yakından izlediklerini belirterek, “Gazprom şu anda rekora yakın düzeylerde Avrupa’ya ihracat gerçekleştiriyor ve tümüyle hatta biraz da ziyadesiyle yükümlülüklerini yerine getiriyor” dedi. Gelişmeleri yakından takip ettiklerini aktaran Peskov, “Gazprom, Avrupa’nın artan doğal gaz talebini karşılamak için yeni uzun vadeli mukaveleleri de değerlendirmeye hazır” diye konuştu. Peskov Rusya’nın Avrupa için güç garantörü olduğunu da kelamlarına ekledi.
Orduya hazır ol buyruğu
İngiltere’de hükûmet, yakıt tedarik meselesini çözmek için hudutlu sayıda askeri tanker şoförünün gerektiğinde nazaranvlendirmek üzere hazır durumda bekletileceğini deklare etti. İngiliz hükûmeti yakıt tedarik zincirinde oluşan meseleleri ve yakıt talebindeki artışları hafifçeletmeye yönelik ek tedbirler duyurdu. İngiltere Ulaştırma Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve Kabine Ofisinden yapılan ortak açıklamada, İngiliz ordusundaki tanker şoförü askerlerin, gerektiğinde en çok gereksinim duyulan yerlere yakıt sevkiyatı için hazır duruma getirileceği, askeri şoförlerin buna yönelik özel eğitim alacağı ve bölüm ile meselesiz biçimde çalışmalarının sağlanacağı bildirildi.
AVRUPA’DA DERİN KAYGI
Doğal gaz konusunda Rusya ve Norveç üzere kaynak ülkelere bağımlı olan Avrupa’da doğal gaz stoklarının yılın bu vaktine göre tarihi düşük düzeylerde olması kış ayları için derin kaygı uyandırıyor. Geçen seneye bakılırsa doğal gaz fiyatlarının spot piyasada yüzde 500 arttığı belirtilirken, mevcut boru çizgilerinden talebi karşılayacak arzın sağlanamayacağı da dillendiriliyor. Rusya üzere kaynak ülkelerin kışın sert geçmesi durumunda iç talebi karşılamaya yönelik atacağı adımların, durumu daha da kötüleştirmesinden tasa duyuluyor. Mümkün bir makus senaryoda, yükselen güç fiyatlarının, besin fiyatlarını direkt etkilemesi ve global enflasyonu yükseltmesine niye olacağı kaydediliyor. Şimdiden İngiltere’de biroldukça tedarikçinin yükselen güç fiyatları niçiniyle faaliyetlerine son vermek zorunda kaldığı biliniyor.
ÇİN MUM IŞIĞINA KALDI
Güç krizi şimdiden dünyanın en büyük iki iktisadından biri olan Çin’i etkilemeye başladı. Dünyanın en büyük doğal gaz ithalatçısı Çin’in kuzey doğu bölgelerinde sonbaharın gelmesi kararı havanın soğuması, kömür kullanmasının kısıtlanması ve Pekin’in emisyon gayeleri ötürüsıyla, biroldukça haneye elektrik verilemezken, kimi dükkanlarda mum ışığı kullanıldığı ve fabrikaların faaliyetlerini durdurduğu açıklandı. Elektrik kesintilerinin artmasının, ülkenin 2021 büyüme oranını etkileyebileceği kaydedildi. Öte yandan faaliyeti duran fabrikalar niçiniyle çeşitli mallarda tedarik düşüncesinin baş göstereceği de kaydedildi.
GÜNEY KORE VE BREZİLYA’DA HAZIRLIK
Yalnızca Avrupa ülkeleri ve Çin’de değil, Latin Amerika’nın en büyük iktisadı Brezilya ve Güney Doğu Asya’nın sanayi merkezi Güney Kore de güç arzındaki düşünceyi derinden hissediyor. Kore elektrik dağıtım şirketi muhtemel talep patlamasını dengelemek için sekiz yıl ortadan daha sonra birinci defa doğal gaz fiyatlarına artırım yapmak zorunda kaldı. Şirket bunu spot piyasada yükselecek fiyatlara karşı bir önlem olarak deklare etti. Brezilya’da da düşük yağış ölçüleri hidroelektrik tesislerini vurunca, doğal gaza olan talep tepe yaptı. Güney yarım kürede kışa denk gelen Temmuz ayında Brezilya’da doğal gaz ithalatında tüm vakit içinderın rekoru kırıldı, faturalar fırladı.
Yükselen güç meblağları geçtiğimiz haftalarda İspanya’da protestolara sebep oldu.
İtalya’da şok artırım
İtalya’da elektrik üretiminde maliyet artışları niçiniyle hane halkının kullandığı elektriğe yüzde 29,8, doğal gaza yüzde 14,4 artırım yapıldı. Artırımlı fiyatlar 1 Ekim’den itibaren geçerli olacak. İtalya güç otoritesinden yapılan açıklamada, hükümetin acil müdahalesinin artırım oranının daha yüksek olmasını önlediği savunuldu.
Petrol 3 yılın tepesinde
Brent petrol, global çapta yaşanan güç krizi ve talebin üretimi geride bırakacağına dair beklentiler kararı 3 yılın akabinde birinci sefer varil başına 80 doların üzerine çıktı. Batı Teksas Petrolü de yükselişle birlikte varil başına 76 dolar düzeyini aştı.
Kremlin: Sevkiyat rekor düzeyde
Global doğal gaz külfetine ait Rusya’dan da açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Avrupa spot doğal gaz piyasasında yaşanan gelişmeleri yakından izlediklerini belirterek, “Gazprom şu anda rekora yakın düzeylerde Avrupa’ya ihracat gerçekleştiriyor ve tümüyle hatta biraz da ziyadesiyle yükümlülüklerini yerine getiriyor” dedi. Gelişmeleri yakından takip ettiklerini aktaran Peskov, “Gazprom, Avrupa’nın artan doğal gaz talebini karşılamak için yeni uzun vadeli mukaveleleri de değerlendirmeye hazır” diye konuştu. Peskov Rusya’nın Avrupa için güç garantörü olduğunu da kelamlarına ekledi.
Orduya hazır ol buyruğu
İngiltere’de hükûmet, yakıt tedarik meselesini çözmek için hudutlu sayıda askeri tanker şoförünün gerektiğinde nazaranvlendirmek üzere hazır durumda bekletileceğini deklare etti. İngiliz hükûmeti yakıt tedarik zincirinde oluşan meseleleri ve yakıt talebindeki artışları hafifçeletmeye yönelik ek tedbirler duyurdu. İngiltere Ulaştırma Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve Kabine Ofisinden yapılan ortak açıklamada, İngiliz ordusundaki tanker şoförü askerlerin, gerektiğinde en çok gereksinim duyulan yerlere yakıt sevkiyatı için hazır duruma getirileceği, askeri şoförlerin buna yönelik özel eğitim alacağı ve bölüm ile meselesiz biçimde çalışmalarının sağlanacağı bildirildi.