Etiyopya’da çatışmalar 1 yılı geride bıraktı: Bölgede son durum neler?

KripTon

Member
Haber: Ahmet Bal / [email protected]

Afrika Boynuzu’nda yer alan ülkelerden Etiyopya’da geçen yıl başlayan çatışmalar hala devam ediyor. Yaklaşık 115 milyon insanın yaşadığı Etiyopya’da 3 Kasım 2020’de patlak veren çatışmalar geçen hafta birinci yılını doldurdu.

Ortadan geçen müddette Afrika’nın en çok nüfusa sahip 2. ülkesi Etiyopya’daki tablo değişti. Süratli bir harekat başlatan Etiyopya ordusu, Tigray bölgesinin başşehri Mekelle’yi 20 gün içerisinde ele geçirmişti.

ÇATIŞMALARA GİDEN SÜRECİ BURADAN OKUYABİLİRSİNİZ

Takvimler 2021 Haziran’ı gösterdiğinde Etiyopya ordusu Tigray bölgesinin başşehri Mekelle’den çekildi. Nobel Barış ödüllü Başbakan Abiy Ahmed ateşkes ilan edildiğini duyurdu.


Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali için dayanak gösterisi


Tek taraflı ilan edilen bu ateşkes Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’ni durdurmadı. THKC, Haziran 2021’den itibaren karşı akına geçti ve Tigray bölgesi haricinde da toprakları ele geçirmeye başladı.


Alanda görülen bu güç değişimini savaşın birinci yıl dönümünde son durumu Dr. Volkan İpek’e sorduk. Yeditepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası Münasebetler Kısmı’nda bakılırsav yapan Dr. İpek’in uzmanlık alanı Afrika politik iktisadı ve demokratikleşmesi.

Etiyopya, Afrika Boynuzu denilen bölgede yer alıyor. Ülkenin komşuları içinde Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya bulunuyor.

Dr. İpek’in transferine göre çatışmaların başladığı Kasım 2020’de Tigray kuvvetlerinin 50 bin şahıstan oluşan bir silahlı gücü bulunuyor. Mekelle’nin Etiyopya ordusu tarafınca denetim altına alınmasının akabinde Tigray cephesi milis sayısını 200 binin üzerine çıkardı.


Alanda yaşanan bu güç değişimi bugün Etiyopya ordusunun bölgeden çekilmesine ve Tigraylı milis kuvvetler alan kazanmasına niye oldu. 1990 senelerdaki iç savaşta başşehir Addis Ababa’yı ele geçiren Tigray güçleri bir daha başşehre hakikat yürümeye başladı.

Dr. Volkan İpek, başşehrin milis kuvvetler tarafınca ele geçirilmesi durumunda Etiyopya’da bir iç savaşın başlayacağını aktarıyor.


Çatışmalar 2 milyondan fazla insanı yerinden etti. Binlerce mülteci Sudan sonundaki ırmağı geçerek savaştan uzak alanlara hakikat hareket etti.


Etiyopya’daki son durum için İpek, “Şu anda Abiy Ahmed, Tigray cephesini terörist olarak kıymetlendirdi. Etiyopya halkının teslim olmayacağını söylemiş oldu. Şu anda görünen o ki; Abiy Ahmed, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi’ni ötekileştirdi. ötürüsıyla halk şu anda bir ulusal güvenlik konusu olarak kıymetlendiriyor. Şu anda halk Abiy Ahmed’in yanında” dedi. Dr. İpek merkezi hükümetin bir Etiyopyalılık algısını kuvvetli tuttuğunu ve takviyesini koruduğunu başardığı kanısında olduğunu tabir etti.

ÇATIŞMALAR DEVAM EDER Mİ?

Tigraylı milisler Dessie kentini Ekim ayının sonunda ele geçirdiğini duyurdu. Dessie hem Amhara bölgesinde bulunmasıyla hem başşehre giden otoyol üzerinde yer alan büyük kentlerden biri olmasıyla değerli durumda. Dessie’nin ve başka irili ufaklı bölgelerin THKC’nin eline geçmesi milislerin savaşı merkezi hükümetin kapısına taşıdığını gösteriyor.


Tigray’da 5.2 milyon kişi tehlike altında yaşıyor. Etiyopya hükümetinin milletlerarası yardımları engellemeye çalıştığı belirtiliyor. Yüzbinlerce insan besine erişemiyor.

THKC, 1991 yılında başşehri ele geçirmişti lakin o devirlerde Etiyopya’yı faşist Derg cuntası yönetiyordu. Ülke nüfusunun yüzde 6’sını oluşturan Tigraylılar daha sonraki süreçte Etiyopya’nın idaresinde uzun mühlet kelam sahibi oldu.

1991 yılından öldüğü 2012 yılına kadar ülkeyi yöneten Meles Zenawi de Tigray kökenliydi. Onun vefatıyla başlayan gerginlik öteki bir kümeye mensup Abiy Ahmed Ali’nin misyona gelmesiyle son bulmuştu.

Dr. Volkan İpek’e nazaran çatışmaların devam edip Tigray rejiminin operasyon gücü ve milletlerarası toplumun tavrı belirleyecek. Gerçekten 16 Kasım’da Doğu Afrika Birliği toplanacak. Birliğin merkezi ise Etiyopya’nın başşehri Addis Ababa’da yer alıyor.

Tigray bölgesel idaresi Lideri Debretsion Gebremichael


Abiy Ahmed memleketler arası toplumdan gelen davetleri kendisinin yasal yönetici olduğunu belirterek reaksiyonla karşılıyor.

BM tarafınca yapılan açıklamalara göre çatışmalar niçiniyle 2.5 milyon insan yerinden olurken yalnızca Tigray’da 5.2 milyon insan yardıma muhtaç durumda. Bu sayı Tigray nüfusunun yüzde 90’ına tekabül ediyor. Yüz binlerce insen kıtlık ve gibisi durumlarla karşı karşıya. Çocuklarda akut yetersiz sorunu gözlemlendiği aktarılıyor.

BAYANLAR VE ÇOCUKLARIN DURUMU

İki tarafın belli periyotlarda ilerlemesinden en epeyce bayanlar ve çocuklar etkilendi. Eritre kuvvletleri Tigray’daki Eritreli mültecilere müdahale etmek için hududu geçti. Birfazlaca hanımın Eritre ordusu tarafınca seks kölesi olarak alıkonulduğu açıklandı. Eritre bu argümanları reddetti.

Çatışmaların yaşandığı bölgelerde katliamlar ve toplu tecavüz olayları raporlandı.

Milletlerarası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnes Callamard, “Tecavüz ve cinsel şiddet Tigray’da bayanlarda ve kız çocuklarında fizikî ve ruhsal hasar yaratmak için bir savaş silahı olarak kullanıldı” sözlerini kullanıldı.

Örgütün raporuna göre Kasım 2020’den Haziran 2021’e kadar tek bir hastanede 376 tecavüz raporlandı. Cinsiyete dayalı şiddet hadisesi ise 1200’ü aştı.