Yaşar Üniversitesi İşletme Fakültesi İktisat Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Serpil Kahraman, 18 yaş altı yaklaşık 23 milyon potansiyel yeni tasarruf sahibiyle yeni düzenlemenin kısmen de olsa tasarruf açığına katkı sağlamasının beklendiğini söz etti.
18 yaşın altında BES’e dahil olanlara da yüzde 25’lik devlet katkısı sağlanırken; eğitim, evlilik, konut alımı üzere sebeplerle birikimlerini kısmi olarak çekme hakkı tanıyor. bu biçimdece, tasarrufa erken yaşta başlanması, küçük tasarruflarla ileride büyük birikimlere ulaşılması hedefleniyor.
Dr. Kahraman, “Halihazırda BES’te en az 10 yıllık pirim ödemesiyle bireyler yüzde 25 devlet katkısı da alarak sistemden 56 yaşında emeklilik hakkı elde edebiliyor. 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yeni düzenlemeyle bir arada bir öbür değişiklik ise yılda 6 sefer olan fon dağılım değişiklik hakkının yılda 12’ye çıkarılmış olması. İlaveten, iştirak sahipleri mevcut tüm emeklilik yatırım fonlarını kullanarak emeklilik portföylerini belirleyebilecek. Ayrıyeten, Emeklilik Islahat Paketi kapsamında, emeklilik hizmeti veren vakıf ve sandık birikimlerinin de 2023 yılına dek BES’e transferine imkân sağlandı. İlgili düzenlemeyle birlikte fona transfere mevzu olacak potansiyel birikim bedeli de yaklaşık 50 milyar TL” dedi.
Emeklilik Nezaret Merkezi (EGM) bilgilerine nazaran, 11 Haziran 2021 itibariyle sistemin 6 milyon 904 bin 521 iştirakçiye ve 21 milyar TL’yi aşan devlet katkısı ile toplam 170 milyar TL’yi aşan fon büyüklüğüne ulaştığını belirten Dr. Serpil Kahraman, “2020 yılı sonunda iştirakçi başına ortalama katkı hissesi fiyatı 20 bin 115 TL’ye ulaşmış durumda. İştirakçi yaş kümesine baktığımızda yüzde 32,93’ü 35-44 yaş içindeyken 25 yaş altı iştirakçi oranının ise sırf yüzde 4,2 olduğu görülüyor. 18 yaş altına BES imkânı ile birlikte bu oranın artması bekleniyor. İştirakçi sayısına baktığımızda ise nüfus yoğunluğuyla paralel olarak, Mayıs sonu itibariyle İstanbul 1 milyon 881 bin 427 kişi, Ankara 629 bin 451 kişi ve İzmir 472 bin 784 kişi ile birinci üç ilimiz. Son üç ilimiz ise 3 bin 186 kişi ile Bayburt, 4 bin 372 kişi ile Ardahan ve 4 bin 915 kişi ile Kilis. Ege Bölgesi’nde ise İzmir’i 134 bin 788 iştirakçiye Muğla ve 110 bin 802 iştirakçiyle Manisa takip ediyor” dedi.
Aylık prim ödemelerine yüzde 25 ek devlet katkısı
İçinde bulunduğumuz periyotta de toplam BES talebinin, temkinli bir artışı birlikteinde getireceğini düşündüğünü lisana getiren Serpil Kahraman, “Salgın sürecinde BES birikimlerimizi nasıl değerlendirmeliyiz” sorusunun da cevabını verdi.
Kahraman, “Salgın üzere rastgele bir beklenmeyen durumun iktisatta birinci tesiri, borsa üzerinde görülür. Bilindiği üzere pay senetleri, yüksek getiri olduğu kadar yüksek riski de içeren bir yatırım enstrümanı. Borsadaki düşüş, döviz kur fiyatlarında ise yükseliş, finansal piyasalarda birinci ve en süratli gözlenen tesirdir. Belirsizlik durumlarında inançlı liman diye tabir ettiğimiz altın, döviz ve vadeli mevduat evvela tercih edilen yatırım araçları olup hazine bonosu, devlet tahvili, repo üzere değerli evrakları da bu kümeye katabiliriz. BES’in en kıymetli özelliği, bilindiği üzere aylık pirim ödemelerinize yüzde 25 ek devlet katkısı sunması. Kendi bütçe dengenize göre belirlediğiniz primleri, ek ödemelerle yahut süreç ortasında prim meblağınızı arttırarak emeklilik gelirinizi de arttırabilirsiniz. Sistemin bir öteki özelliği ise emeklilik primlerinizi başka bir tabirle emeklilik fonlarınızı, bir daha kendiniz yahut fon danışmanlarının yönlendirmesiyle yeni düzenlemeyle yılda 12 sefer değiştirebilirsiniz. Risk algınız, getiri beklentiniz ve tabi ekonomik değişkenler ışığında emeklilik fon meblağınızı farklı yatırım araçlarına dağıtabilirsiniz. Şöyle ki emeklilik fonlarınızı başka bir sözle primlerinizi, bir sepet üzere düşünelim. ‘Ne kadar prim ödeyebilirim ne kadar risk alabilirim yahut getiri beklentim nedir’ üzere soruları kendimize yönelterek, tek bir yatırım aracından çok, altın, döviz, yatırım fonları, pay senetleri üzere farklı yatırım araçlarından kendimize bir emeklilik yatırım sepeti oluşturabiliriz. Birebir biçimde yatırım araçlarının geçmiş performansları da yol gösterici olacaktır. Ayrıyeten banka ya da sigorta şirketleri, BES fon danışmanları yahut yıl sonu yatırım araçları iddiaları de bu konuda dayanak olacaktır. Bu sayede muhtemel risk ve beklediğimiz getiri içinde istikrar de kurmuş oluruz” biçiminde konuştu.
Genel olarak yatırım araçları içinde çoğunlukla değişiklik yapmanın ve süratli hareket etmenin bilhassa belirsizlik durumlarında oldukcaça gözlenen bir yatırımcı davranışı olduğunu belirten Kahraman, “halbuki ki yatırım aracı tipine bakılırsa değişmekle bir arada makul bir süre değerleme seyrini izlemek daha yanlışsız olacaktır. yine belirtmeliyim ki fon dağılımı katiyen kişinin risk kabulleniş seviyesi, beklentisi, geliri üzere biroldukça faktöre göre değişir. Fon portföyümüzü oluştururken, global ekonomik, siyasi vb. birfazlaca faktörün piyasaları etkilediğini unutmamak gerekir; lakin tasarruflarımızı finans sisteminin dışına da çıkarmamalıyız. Çünkü ‘Yastık altı’ diye tabir ettiğimiz biçimde tasarruflarımızı banka ve finans sisteminin haricinde tutmak, getiriden vazgeçmemiz manasına gelir. Öte yandan, tasarrufların finans sisteminin dışına çıkması, yatırım tasarruf kredi istikrarını, öbür bir tabirle fon arzı ve fon talebi istikrarını bozarak, iktisatta önemli bir likidite kısıtına niye olmaktadır” diye konuştu.
18 yaşın altında BES’e dahil olanlara da yüzde 25’lik devlet katkısı sağlanırken; eğitim, evlilik, konut alımı üzere sebeplerle birikimlerini kısmi olarak çekme hakkı tanıyor. bu biçimdece, tasarrufa erken yaşta başlanması, küçük tasarruflarla ileride büyük birikimlere ulaşılması hedefleniyor.
Dr. Kahraman, “Halihazırda BES’te en az 10 yıllık pirim ödemesiyle bireyler yüzde 25 devlet katkısı da alarak sistemden 56 yaşında emeklilik hakkı elde edebiliyor. 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yeni düzenlemeyle bir arada bir öbür değişiklik ise yılda 6 sefer olan fon dağılım değişiklik hakkının yılda 12’ye çıkarılmış olması. İlaveten, iştirak sahipleri mevcut tüm emeklilik yatırım fonlarını kullanarak emeklilik portföylerini belirleyebilecek. Ayrıyeten, Emeklilik Islahat Paketi kapsamında, emeklilik hizmeti veren vakıf ve sandık birikimlerinin de 2023 yılına dek BES’e transferine imkân sağlandı. İlgili düzenlemeyle birlikte fona transfere mevzu olacak potansiyel birikim bedeli de yaklaşık 50 milyar TL” dedi.
Emeklilik Nezaret Merkezi (EGM) bilgilerine nazaran, 11 Haziran 2021 itibariyle sistemin 6 milyon 904 bin 521 iştirakçiye ve 21 milyar TL’yi aşan devlet katkısı ile toplam 170 milyar TL’yi aşan fon büyüklüğüne ulaştığını belirten Dr. Serpil Kahraman, “2020 yılı sonunda iştirakçi başına ortalama katkı hissesi fiyatı 20 bin 115 TL’ye ulaşmış durumda. İştirakçi yaş kümesine baktığımızda yüzde 32,93’ü 35-44 yaş içindeyken 25 yaş altı iştirakçi oranının ise sırf yüzde 4,2 olduğu görülüyor. 18 yaş altına BES imkânı ile birlikte bu oranın artması bekleniyor. İştirakçi sayısına baktığımızda ise nüfus yoğunluğuyla paralel olarak, Mayıs sonu itibariyle İstanbul 1 milyon 881 bin 427 kişi, Ankara 629 bin 451 kişi ve İzmir 472 bin 784 kişi ile birinci üç ilimiz. Son üç ilimiz ise 3 bin 186 kişi ile Bayburt, 4 bin 372 kişi ile Ardahan ve 4 bin 915 kişi ile Kilis. Ege Bölgesi’nde ise İzmir’i 134 bin 788 iştirakçiye Muğla ve 110 bin 802 iştirakçiyle Manisa takip ediyor” dedi.
Aylık prim ödemelerine yüzde 25 ek devlet katkısı
İçinde bulunduğumuz periyotta de toplam BES talebinin, temkinli bir artışı birlikteinde getireceğini düşündüğünü lisana getiren Serpil Kahraman, “Salgın sürecinde BES birikimlerimizi nasıl değerlendirmeliyiz” sorusunun da cevabını verdi.
Kahraman, “Salgın üzere rastgele bir beklenmeyen durumun iktisatta birinci tesiri, borsa üzerinde görülür. Bilindiği üzere pay senetleri, yüksek getiri olduğu kadar yüksek riski de içeren bir yatırım enstrümanı. Borsadaki düşüş, döviz kur fiyatlarında ise yükseliş, finansal piyasalarda birinci ve en süratli gözlenen tesirdir. Belirsizlik durumlarında inançlı liman diye tabir ettiğimiz altın, döviz ve vadeli mevduat evvela tercih edilen yatırım araçları olup hazine bonosu, devlet tahvili, repo üzere değerli evrakları da bu kümeye katabiliriz. BES’in en kıymetli özelliği, bilindiği üzere aylık pirim ödemelerinize yüzde 25 ek devlet katkısı sunması. Kendi bütçe dengenize göre belirlediğiniz primleri, ek ödemelerle yahut süreç ortasında prim meblağınızı arttırarak emeklilik gelirinizi de arttırabilirsiniz. Sistemin bir öteki özelliği ise emeklilik primlerinizi başka bir tabirle emeklilik fonlarınızı, bir daha kendiniz yahut fon danışmanlarının yönlendirmesiyle yeni düzenlemeyle yılda 12 sefer değiştirebilirsiniz. Risk algınız, getiri beklentiniz ve tabi ekonomik değişkenler ışığında emeklilik fon meblağınızı farklı yatırım araçlarına dağıtabilirsiniz. Şöyle ki emeklilik fonlarınızı başka bir sözle primlerinizi, bir sepet üzere düşünelim. ‘Ne kadar prim ödeyebilirim ne kadar risk alabilirim yahut getiri beklentim nedir’ üzere soruları kendimize yönelterek, tek bir yatırım aracından çok, altın, döviz, yatırım fonları, pay senetleri üzere farklı yatırım araçlarından kendimize bir emeklilik yatırım sepeti oluşturabiliriz. Birebir biçimde yatırım araçlarının geçmiş performansları da yol gösterici olacaktır. Ayrıyeten banka ya da sigorta şirketleri, BES fon danışmanları yahut yıl sonu yatırım araçları iddiaları de bu konuda dayanak olacaktır. Bu sayede muhtemel risk ve beklediğimiz getiri içinde istikrar de kurmuş oluruz” biçiminde konuştu.
Genel olarak yatırım araçları içinde çoğunlukla değişiklik yapmanın ve süratli hareket etmenin bilhassa belirsizlik durumlarında oldukcaça gözlenen bir yatırımcı davranışı olduğunu belirten Kahraman, “halbuki ki yatırım aracı tipine bakılırsa değişmekle bir arada makul bir süre değerleme seyrini izlemek daha yanlışsız olacaktır. yine belirtmeliyim ki fon dağılımı katiyen kişinin risk kabulleniş seviyesi, beklentisi, geliri üzere biroldukça faktöre göre değişir. Fon portföyümüzü oluştururken, global ekonomik, siyasi vb. birfazlaca faktörün piyasaları etkilediğini unutmamak gerekir; lakin tasarruflarımızı finans sisteminin dışına da çıkarmamalıyız. Çünkü ‘Yastık altı’ diye tabir ettiğimiz biçimde tasarruflarımızı banka ve finans sisteminin haricinde tutmak, getiriden vazgeçmemiz manasına gelir. Öte yandan, tasarrufların finans sisteminin dışına çıkması, yatırım tasarruf kredi istikrarını, öbür bir tabirle fon arzı ve fon talebi istikrarını bozarak, iktisatta önemli bir likidite kısıtına niye olmaktadır” diye konuştu.